Noor Mertens: Aan welk project werk je momenteel?
Loek van Vliet: Ik ben op dit moment bezig met Aardse vensters, een ambitieus project waarbij ik de ervaring van het Europese landschap door de eeuwen heen fotografeer. In dit project maak ik gebruik van complexe beeldmontages om de ervaring van de ruimte beter over te kunnen brengen. Deze montages zijn geïnspireerd op het tegenstrijdig perspectiefgebruik in het werk van de achttiende-eeuwse kunstenaar Giambattista Tiepolo. Zonder deze montages ben ik gebonden aan het lineaire perspectief, iets dat theoretisch de werkelijkheid het beste reproduceert maar geen rekening houdt met de subjectieve ervaring van het landschap. Ik moet hierbij denken aan een citaat van Bas Heijne die in Onredelijkheid schreef: ‘Beelden kunnen zelfs beter liegen dan woorden, juist omdat ze het keurmerk van een authentiek geobserveerde werkelijkheid dragen’. Aardse vensters is opgedeeld in vier hoofdstukken. Het start bij de middeleeuwen waarin mensen vaak afstanden te voet aflegden en religie een grote rol speelde. Het wordt gevolgd door de renaissance en met name het beklimmen van de Mont Ventoux, zoals beschreven door Petrarca. Het door hem beschreven vergezicht is als het ware een visioen dat een nieuw tijdperk inluidt; de bestijging van de berg kan symbool staan voor het verruimen en ‘verruimtelijken’ van het christelijke wereldbeeld. Het derde hoofdstuk gaat in op de industriële revolutie. Daarvoor wil ik naar Engeland. Vervolgens verplaats ik me naar de twintigste eeuw waarbij ik de snelweg fotografeer. Die staat voor mij symbool voor de snelheid waarmee we ons van a naar b verplaatsen, waarbij het omringende landschap een hindernis is geworden. Dit gegeven heeft Milan Kundera heel mooi omschreven in Onsterfelijkheid: ‘De weg is een triomfantelijke ontwaarding van de ruimte die daarna louter hindernis voor de menselijke beweging is geworden, en tijdsverspilling.’
Noor Mertens: Dit impliceert dat je veel voorkennis hebt voordat je aan een project begint.
Loek van Vliet: Dat klopt, dat is voor mij altijd de basis. Die houding komt mede voort uit mijn stage bij fotograaf Jan Banning. Hij gaf mij een citaat van Tod Papageorge: ‘When your pictures aren’t good enough, you’re not reading enough.’ Daarin gaat het om een algemene kennis en een specifieke kennis omtrent de dingen die je fotografeert en hoe je een diepgang in je werk kunt brengen. Ik las al veel, maar sindsdien ben ik veel gestructureerder gaan lezen.
Fragment uit Prospects & Concepts 2016, een uitgave van het Mondriaan Fonds. Interview: Noor Mertens.
Loek van Vliet (1988, Doetinchem) woont en werkt in Den Haag.