Noor Mertens: Beschouw je jezelf als autonoom of als documentair filmmaker?
Marleine van der Werf: Ik heb op AKV/St. Joost Audiovisual Design gestudeerd. Die opleiding heeft een vrij documentair karakter. Hoewel mijn interesse altijd bij het maken van films heeft gelegen, was ik tijdens mijn academietijd bezig met het maken van beeldcomposities, bestaande uit geanimeerde en fictieve beelden die dichter bij het gevoel kwam van de perceptie van een personage. Deze beelden verwerkte ik weer in films. Uiteindelijk ben ik afgestudeerd met zowel een documentaire als experimentele film.
Ik word vooral geïnspireerd door het dadaïsme en surrealisme, die een mix tussen werkelijkheid en fantasie voorstaan. Een belangrijke focus in mijn werk is het onderzoek naar perceptie. Hoe beleven we een plek, ons lichaam, een herinnering of geur? Hoe kun je deze perceptie beïnvloeden en mensen even anders naar de wereld laten kijken? In de film-installatie Dome of hope die te zien is tijdens Prospects & Concepts speel ik met de beleving van mensen en de plek.
Wanneer ik documentair werk maak, zoek ik altijd naar werelden met hun eigen rituelen, waar weinig over bekend is maar die wel gewoon ‘onder ons’ leven. Momenteel rond ik een documentaire af over de langste markt in Europa, namelijk de markt in Rotterdam. Op de markt heersen veel eigen rituelen, het is echt een wereld op zich. Het is een interessante, vrij verborgen biotoop die toch dichtbij is. Vroeger ging ik naar exotische plekken, zoals Birma. Nu probeer ik het dichter bij huis te zoeken.
Noor Mertens: Hoe bepaal je jouw positie bij het maken van een film? Hoe positioneer je je ten opzichte van het onderwerp en ten opzichte van de mensen die je filmt? Je beschreef dat het voelt alsof je verliefd wordt. Dat betekent dat je een nauwe verbintenis aangaat.
Marleine van der Werf: Het is een slopend proces. Ik kom dichtbij de mensen die ik film, ik voel met hen mee en zij hebben het gevoel dat ze mij kunnen vertrouwen. Voor iedere plek bepaal ik wat er nodig is om dat vertrouwen te winnen. De markt is bijvoorbeeld een hele harde plek. De marktkooplui zagen mij in eerste instantie aan als journalist. Om ervoor te zorgen dat ze mij in vertrouwen zouden nemen, ben ik bij ze gaan werken. Zij geloven in hard werken. Als je dichtbij mensen wilt komen en hun innerlijke wereld bloot wil leggen, moet je hun leven begrijpen en ook hard werken. Zo groeit er vertrouwen anders blijven ze jou als buitenstaander zien.
Fragment uit Prospects & Concepts 2016, een uitgave van het Mondriaan Fonds. Interview: Noor Mertens.
Marleine van der Werf (1985, Groningen) woont en werkt in Rotterdam.