Navigeren doe je met je neus: het portret van de toekomst

Je gezicht is een masker, dwalend over het biometrische speelveld. Je hebt geen lichaam, wel beweegt je mond als je lacht of praat; je ogen knipperen mee. In fluo-kleuren zweef je over het computerscherm, in grote duisternis. Het is alsof de maan tot leven komt. ‘Navigeren doe je met je neus’, zegt kunstenaar Martine Stig. Welkom bij WeAlgo, een nieuwe online ontmoetingsplek, die zij ontwikkeld heeft. ‘Hoe ziet de computer ons?’ vraagt Stig zich af. Terwijl ze praat, tintelt haar gezicht in een contour van lichtspikkels. Haar glimlach is zwart; verder is ze erg transparant; een beweeglijk web van lijnen.

‘Mijn vertrekpunt’, vertelt ze al voortdrijvend, ‘is de tweetaligheid van foto’s. Een foto is, behalve traditioneel beeld, ook data geworden. Zowel mensen als machines kunnen die lezen. Ik speel met de software voor herkenning van gezichten en lichaamshoudingen; een kritisch spel. Normaal draait deze technologie als onderdeel van de surveillancemaatschappij functioneel op de achtergrond, overal om ons heen. Maar er schuilt ook een nieuwe beeldtaal in met esthetische kwaliteiten. Die trek ik naar voren, in foto- en videoportretten gecombineerd met sporen van software-detectie. En in video-ontmoetingen. Ons alter algo prikkelt vragen over onze identiteit; de menselijke en post-humane blik. Wat zien wij en wat ziet de machine? Misschien meer dan wij?’

‘Geef hem een masker en hij spreekt de waarheid’ – met dit citaat van de schrijver Oscar Wilde word je als bezoeker verwelkomd in de lobby van WeAlgo. ‘Neem een paar minuten om je op te maken’, zegt Stig uitnodigend. Je gezicht leeg maken is echter ook mogelijk. ‘Je identiteit is veranderlijk.’ Soms puzzelt Stig met vrienden: fragmenten van hun gezicht drijven samen. ‘Team building’ noemt ze dat lachend. Die evolutionaire sprong tekent haar werk. ‘Het is een experiment met de verstrengeling van beeld, blik en technologie. Dat vraagt een vrijheid die ik dank aan de Werkbijdrage (tegenwoordig Kunstenaar Basis) van het Mondriaan Fonds. Daardoor kan ik het fotoportret in onze beeldcultuur analyseren en transformeren, niet alleen als momentopname of herinnering, maar ook als toekomstbeeld.’