Kinderen verkleed als sultans, vorsten en soldaten kijken je aan. Links van het midden torent een jongen in camouflagepak boven de groep uit. Hij houdt een Turkse vlag omhoog en heeft zijn blik afgewend, alsof hij kijkt naar iets dat net buiten het beeld gebeurt. Wat gebeurt hier? Wie zijn deze kinderen?
Toen Can Demren (1990) de video waarop hij dit schilderij baseerde voor het eerst zag, was hij diep geraakt. De Turkse schoolkinderen in deze scène nemen namelijk deel aan een herdenkingsceremonie voor de gefaalde staatsgreep in 2016, waarbij volgens de Turkse autoriteiten minstens 250 mensen om het leven kwamen. Zulke ceremonies, waarbij de overwinning van de huidige regering wordt gevierd, zijn door premier Erdogan verplicht gesteld in Turkse scholen. Ze verheerlijken het sterven in naam van de natie: de jongen in het midden, een soldaat die aan de kant van de heersende macht vocht, wordt als held door de anderen toegezongen. “Het verontrust me dat de Turkse regering zo direct de jongste generatie indoctrineert”, zegt Demren, die zelf in Istanbul geboren werd en als student naar Nederland kwam.
Demrens werk is vaak politiek geladen. Zo portretteerde hij in 2019 drie Turkse academici die worden beschuldigd van terrorisme omdat ze zich uitspraken tegen het staatsgeweld jegens de Koerdische bevolking. Tegelijkertijd streeft Demren naar een zekere dubbelzinnigheid. “Ik geloof dat ambiguïteit ruimte laat voor interpretatie, wat mogelijk een ontmoetingspunt kan zijn over onderwerpen die grote gemeenschappen van elkaar scheiden”, zegt hij. Hij ziet zijn beelden als vorm van protest en wil niemand buitensluiten.
Tekst: Sarah van Binsbergen