Centraal in de multimedia installaties, interventies en performances van Guy Königstein staat het thema herinnering in relatie tot de herdenking en de geschiedschrijving. Hij interesseert zich voor de constructie van verhalen, vooral voor de verschuivende grenzen tussen het verleden, het heden en de toekomst. Vanuit dit perspectief verdiepte hij zich onder andere in de rol, betekenis en kracht van openbare monumenten waarmee “belangrijke” personen en momenten in de geschiedenis worden herdacht. Wie identificeert zich met deze monumenten? Welke invloed hebben zij op het collectieve bewustzijn?
Terwijl herdenkingsmonumenten vaak een statisch karakter hebben, is herinneren een proces van in- en uitsluiting, aldus de kunstenaar. “Terwijl we herinneren, vergeten we tegelijkertijd. Onze individuele en collectieve identiteit wordt steeds opnieuw geconstrueerd en bevestigd doordat we sommige gebeurtenissen uit het verleden herdenken, en daarmee andere verdringen.” Königstein is kritisch op de wijze waarop herdenkingsceremonies en monumenten inzet zijn van machtspolitiek. Autoriteiten en overheden brengen slechts één kant van het verhaal over het voetlicht; alle afwijkende geluiden en herinneringen worden steeds terzijde geschoven. Een gedenkteken nodigt zelden uit tot diverse interpretaties of dialoog; het is vaak eenzijdig en we mogen het slechts ‘passief’ consumeren.
Om dit tij te keren initieerde Königstein het ‘Institute for Research and Documentation of the Erased History.’ Ook realiseerde hij talloze ‘flexibele gedenktekens en -rituelen’ die een ‘elastische herdenking’ mogelijk maken, dat wil zeggen, ruimte bieden voor verschillende standpunten. Met provocatie, fantasie en humor daagt de kunstenaar het publiek uit tot een actieve inbreng in zijn installaties en daarmee tot dialoog.
Guy Königstein (1982, Ramat-Gan, Israël), woont en werkt in Amsterdam
Tekst: Mirjam Westen, fragment uit Prospects & Concepts 2015, een uitgave van het Mondriaan Fonds.
Bekijk hieronder de korte film over het werk van Guy Königstein, gemaakt door (oud) VAV- student Gerrit Rietveld Academie Silvia Martes.