Noor Mertens: Kan je iets vertellen over je werk?
Susan van Hengstum: Ik werk vooral met fotografie en video, dat is ook mijn oorspronkelijke achtergrond. Ik heb op de kunstacademie in Den Haag de richting fotografie gevolgd. In de jaren na de academie waren mijn werken vaak een reflectie op het medium zelf. Tijdens mijn master op het Dutch Art Institute heb ik deze thematiek verder uitgediept. Eerder lag de nadruk van mijn werk op de conventies en verwachtingspatronen van het medium fotografie en film. De afgelopen jaren is dat verschoven naar wat er aan deze media ten grondslag ligt: waarneming. Mijn werk gaat over het destilleren van wat zichtbaar en onzichtbaar is. Het visuele aspect is daarbij altijd het startpunt. Vragen als: wat is de visuele component van ons leven, hoe is die tot stand gekomen, welke rol speelt die in onze waarneming en in onze constructie van de dagelijkse realiteit, spelen een belangrijke rol.
Noor Mertens: Wat is de link tussen jouw eerdere werk en het werk dat je tijdens Prospects & Concepts laat zien?
Susan van Hengstum: Nu ik er over nadenk is mijn nieuwe werk bijna een combinatie tussen het werk Fabric of life en Fass. Het nieuws van het afgelopen jaar over de migrantenstroom deed mij beseffen hoe de grenzenkwestie een menselijke constructie is, terwijl er wordt gedaan alsof het om een natuurkundige wet gaat waaraan niet getornd kan worden: de grens van de EU als voldongen feit. Tegelijkertijd zie ik op het nieuws de wekelijks veranderende kaarten van de binnengrenzen van de EU doordat lidstaten hun grenzen, al dan niet tijdelijk, dichtgooien. In feite tornen deze staten met het veranderen van de status van hun eigen grenzen aan dezelfde wetmatigheid waarmee zij hun politieke claims over de buitengrenzen van de EU rechtvaardigen. Dit legt de absurditeit bloot van de grens als voldongen feit en de onmenselijkheid van het schermen met deze schijnwerkelijkheid.
De grenzen van de EU vormen de basis voor een van de video’s van het tweedelige werk dat ik op Prospects en Concepts zal tonen. De video neemt afstand van de politieke situatie en richt zich op een van de manifestaties van grenzen: de landkaart van de EU. De tweede video bestaat uit het parallelle concept waarbij ik mij gericht heb op de vormen in ons leven die aan onze aandacht lijken te ontsnappen. Na een gesprek met iemand herinner je je de inhoud, misschien zelfs concrete zinnen of woorden, maar welke handgebaren de ander of jijzelf maakte, weet je niet meer en wist je al niet op het moment zelf. Handgebaren nemen de communicatie over daar waar taal stopt en wij laten het toe dat onze handen hun eigen gang gaan. Het is een zeldzame menselijke manifestatie waar we de controle verliezen in een wereld waar we graag alles begrenzen.
Fragment uit Prospects & Concepts 2016, een uitgave van het Mondriaan Fonds. Interview: Noor Mertens.
Susan van Hengstum (1980, Delfzijl) woont en werkt in Amsterdam.