Met zijn installatie Pol/der vriens (2022) presenteert Tibor Dieters (1996) een herinterpretatie van de Nederlandse identiteit die ferm geworteld is in de online wereld. De afbeeldingen op de porseleinen borden en kopjes vond hij op de Nederlandstalige ‘/pol thread’ van 4chan. Dit van oorsprong Amerikaanse internetforum is een oneindige online stortplaats waar veelal complottheorieën gecreëerd en gedeeld worden.
“In een gezonde samenleving schieten complottheorieën geen wortel”, zegt Dieters. Hij ziet de vaak extreme theorieën die circuleren rondom onder andere de boerenprotesten als symptomen van groeiende economische, politieke en culturele onzekerheden. Als gevolg van deze aanhoudende bestaansonzekerheid in een uitzichtloze wereld, zo stelt hij, nemen velen hun toevlucht tot het internet en stranden daar bij steeds radicalere groepen. Dieters noemt complotdenken een vorm van collectieve mythevorming: patstellingen in de politiek dwingen vele gebruikers van fora en andere sociale media om samen hun eigen overkoepelende verhalen te schrijven — wanhopig op zoek naar oplossingen en verklaringen voor leed en onzekerheid. In een poging om wat zich in het digitale domein afspeelt tastbaar te maken, verbindt Dieters de beeldtaal uit de politieke marges aan een toonbeeld van traditioneel Nederlands erfgoed.
Dieters is als kunstenaar voornamelijk geïnteresseerd in menselijke relaties en hun sociaaleconomische context. Een van de onderwerpen waar hij zich al langere tijd mee bezig houdt is de vraag hoe mensen online een politieke identiteit ontwikkelen, en welke rol de circulatie van beelden daarin speelt. Hieromheen heeft hij een interdisciplinaire kunstpraktijk ontwikkeld waarbij film, digitale collage en performance centraal staan.
Tekst: Sarah van Binsbergen